Jesza związana jest z magicznymi praktykami, wróżbiarstwem i strzeżonymi tajemnicami – jest boginią kosmosu mogącą wpływać pośrednio na kształty, czas i przestrzeń. Jej zwierzęciem mocy jest wąż. Uważana była za opiekunkę i pomocniczkę szeptuch, czarownic a zwłaszcza wieszczek i wróżek, posiadającą wiedzę zarówno o sferze życia jak i śmierci oraz tym co zapisane jest w gwiazdach. Jesza była również uważana za opiekunkę skrzyżowań dróg, co symbolizowało jej wiedzę związaną z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością.
Odwoływano się do niej między innymi w czasie planowania wojen, za względu na jej umiejętność przewidywania przyszłości, które sprawiły, że była uważana za jedną z ważniejszych bóstw proroczych.
W niektórych regionach Jesza uznawana była także za boginię opiekuńczą w sprawach miłości, rodziny i domowego ogniska.
W kontekście wiedzy o przeszłości i przyszłości, pełniła głównie rolę bogini wróżbiarstwa i kosmosu. Nie mogła ona jednak bezpośrednio wpływać na wydarzenia w przyszłości, choć mogła wspomóc zmianę biegu przeznaczenia.
Wedle starych podań pierwszy raz wyszła do ludzi w czasie sabatu szeptuch z okazji Wróżebnicy. Pojawiła się obok wielkiego drzewa – jesionu. Sabat odbywał się w czasie dużej niepogody, w związku z czym czym szeptuchy zostały zaproszone pod drzewo, gdzie rozpaliła dla nich ognisko i ukazała gwiazdy, z których uczyła je wyczytywać ważne przekazy. Jej nazwa prawdopodobnie pochodzi właśnie od nazwy powyżej wspomnianego drzewa, jesionu.
Inne znane nazwy Jeszy to – Jassa, Yesza, Zorza, Zarja, Zaranicia, Zoruśka, Yassa.